نمونه آیات منتخب مدیریتی از منظر قرآن مجید

1- تدبیر و تقسیم امور: در قرآن مجید خداوند متعال قسم به تدبیرکنندگان و تقسیم‌کنندگان در امور می‌خورد. «فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْراً » (نازعات/5)

«فَالْمُقَسِّمَاتِ أَمْراً » (ذاریات/4) (قسم به تدبیرکنندگان و تقسیم‌کنندگان در امور) همچنین در مورد جامعیت تدبیر الهی می‌خوانیم که:
«یُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ » (سجده/5) تدبیر الهی از آسمان‌ها تا زمین را فرا گرفته است

2- تحمل در مقابله با سختی‌ها:

چه بسا اتفاق ناگواری برای انسان‌ها در سازمان رخ می‌دهد ولی در آن خیری وجود دارد.
«فَعَسَى أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اللَّهُ فِیهِ خَیْراً کَثِیراً » (نساء/19)
چه بسا شما چیزی را ناگوار می‌دانید، ولی خداوند خیر کثیر در آن قرار داده است.

3- مشکلات، مصیبت‌ها و ناراحتی‌ها نتیجه اعمال خود افراد است:
«وَ مَا أَصَابَکُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِمَا کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ » (شوری/30)

هر سختی و مصیبتی که به شما می‌رسد به خاطر کارهایی است که با دست خودتان انجام داده‌اید.

4- با نیکویی و خوبی با مردم مراوده داشتن و دوری از بحث و مناظره‌های نادرست.

«ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ » (نحل/125)
(ای رسول)، خلق را به حکمت و برهان و موعظه نیکو به راه خدا دعوت کن و با بهترین طریق مناظره کن که البته خدا (عاقبت حال) کسی که از راه او گمراه شده و آنکه هدایت یافته را بهتر می‌داند.

5- صحبت‌ها را شنیدن و پیروی از روش‌های عاقلانه و خوب و بهترین آنها

  «الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِکَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبَابِ‌ » (زمر/18)
آن بندگانی که چون سخن حق بشنوند نیکوتر آن را عمل کنند. آنان هستند که خدا آنها را به لطف خاص خود هدایت فرموده و هم آنان به حقیقت خردمندان عالمند.

6- گزینش و انتخاب صحیح ـ شایسته سالاری

دو معیار کلی از نظر قرآن مجید، یکی ایمان و دیگری علم که باید مورد توجه در استخدام، ارتقاء و امثالهم قرار گیرند.
«یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ» (مجادله/9)
خداوند متعال آنهایی که دارای ایمانی بالاترند را افضل‌تر و برای علم نیز درجاتی قرار داده است. همچنین در قرآن مجید می‌خوانیم که:
«ان الله اصطفی آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران علی العالمین»(آل عمران/33)
خداوند متعال حضرت آدم، نوح، آل ابراهیم و آل عمران را برای عالمیان برگزید. و یا در داستان حضرت یوسف می‌خوانیم که:
«قَالَ اجْعَلْنِی عَلَى خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ‌ » (یوسف/55)
گفت که مرا به خزائن زمین قرار ده، همانا مرا کاردان مطمئن در خواهی یافت.
و در داستان حضرت موسی در سوره قصص می‌خوانیم که کسی را که می‌خواهی استخدام کنی، باید دارای دو صفت امین و قوی باشد.
«قَالَتْ إِحْدَاهُمَا یَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَیْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِیُّ الْأَمِینُ‌ » (قصص/25)
یکی از آن دو دختر شعیب گفت که ای پدر این شخص (حضرت موسی را) استخدام کن زیرا کسی را که می‌خواهید استخدام کنید بایستی که قوی و امین باشد.

7- مسئله تخصص و شایسته سالاری

«فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ‌ » (انبیاء/7)
بپرسید از اهلش اگر که به آن علم ندارید
«هُوَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ » (مدثر/56)
او اهل تقوی و مغفرت می‌باشد.

8- امر برنامه‌ریزی و بررسی قبل از اجرا

«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا ضَرَبْتُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَتَبَیَّنُوا » (نساء/94)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید هنگامی که می‌خواهید در راه خدا حرکت کنید خوب آن را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهید.

9- در کارهای خوب معاونت کردن و در کارهای بد همکاری نکردن

«وَ تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوَى وَ لاَ تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ » (مائده/2)
در کارهای خوب و نیکو و تقوی همدیگر را یاری کنید و در کارهای بد و گناه به همدیگر کمک نکنید.

10- در کارها طرفدار عدالت بودن

«وَ إِذَا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ » (نساء/58)
هنگامی که بین مردم داوری می‌کنید، به عدالت داوری کنید.